Polsko-rosyjskie korepetycje z poezji online | odcinek 14
POECI
Władimir Wysocki (1938-1980) – rosyjski pieśniarz, poeta i aktor. Jako aktor zyskał sławę swoimi kreacjami w Teatrze na Tagance oraz kilkoma rolami filmowymi. Dla większości był przede wszystkim pieśniarzem, rosyjskim bardem. Śpiewał niskim, ochrypłym barytonem, przy akompaniamencie gitary. W 1960 ukończył szkołę teatralną przy moskiewskim teatrze dramatycznym MChAT. Za życia jego utwory nie zyskały w ZSRR oficjalnego uznania. W 1968 ruszyła kampania mająca na celu zdyskredytowanie jego twórczości. Aż do 1981 żadne radzieckie wydawnictwo nie wydało książki z jego tekstami. Ograniczenia cenzury zostały częściowo zniesione dopiero po jego śmierci.
Wisława Szymborska (1923-2012) – polska poetka, eseistka, krytyczka, tłumaczka, felietonistka. Laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1996), członkini założycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1989), członkini Polskiej Akademii Umiejętności (1995), dama Orderu Orła Białego. Jej skromny ilościowo dorobek poetycki (opublikowała ok. 350 wierszy) zawsze znajdował uznanie krytyki i czytelników. Jej twórczość charakteryzuje obecność filozoficznych i moralnych dylematów, refleksyjność, związek między wiecznym a chwilowym, istniejącym i nieistniejącym, ironia bliska grotesce, lakoniczna metafora i racjonalna konstrukcja wiersza. Tłumaczyła na język polski utwory poetów francuskich.
AKTORZY
Sambor Czarnota (1977) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. W 2000 ukończył studia na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Zadebiutował rolą Mozarta w spektaklu Amadeusz na scenie Teatru Jaracza w Łodzi, z którym związał się na stałe. Sceniczna rola Mężczyzny Młodszego kreującego aż pięć postaci w przedstawieniu Toksyny przyniosła mu w 2003 nagrodę na III Ogólnopolskim Festiwalu Dramaturgii Współczesnej w Zabrzu. W 2004 odebrał nagrodę Zarządu Sekcji Teatrów Dramatycznych ZASP w X Ogólnopolskim Konkursie na wystawienie polskiej sztuki współczesnej w Warszawie i wyróżnienie na XXXIX Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form „Kontrapunkt” w Szczecinie.
Wasilij Rieutow (1965) – zasłużony artysta Federacji Rosyjskiej (2003). Ukończył Państwowy Instytut Teatralny w Swierdłowie w 1987 r. W latach 1987-1992 pracował w czelabińskim Teatrze Dramatycznym, swierdłowskim Teatrze Młodego Widza, Teatrze Dramatycznym Tula, Teatrze Młodzieży Łotwy. Od 1992 r. jest aktorem Wielkiego Teatru Dramatycznego im. G. A. Towstonogowa (BDT). W latach 1998-2002 wykładał aktorstwo na Petersburskim Uniwersytecie Humanistycznym związków zawodowych, a od 2002 aktywnie prowadzi różnego rodzaju szkolenia w prywatnych firmach.
TŁUMACZE
Jacek Kaczmarski (1957-2004) – polski poeta, prozaik, kompozytor i piosenkarz, twórca pieśni o tematyce historycznej i społeczno-politycznej. Utwór „Mury” stał się hymnem rodzącej się „Solidarności”, a jego liryka, rozpowszechniana w nieoficjalnych wydawnictwach, identyfikowana była jako głos antykomunistycznej opozycji. Napisał ponad 600 wierszy, 5 powieści i dwa libretta. W 1980 ukończył studia na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W 1977 na Studenckim Festiwalu Piosenki w Krakowie zdobył nagrodę za utwór „Obława”. W 1981 roku zdobył nagrodę dziennikarzy na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu za „Epitafium dla Włodzimierza Wysockiego”. Stan wojenny zastał go w trakcie trasy koncertowej we Francji. Przebywając na emigracji koncertował m.in. w USA, Kanadzie, Australii, RPA, Izraelu. Występował na rzecz podziemnej „Solidarności”, brał udział w licznych akcjach charytatywnych.
Michaił Miklajew
WIERSZE
Я не люблю
Владимир Высоцкий
Я не люблю фатального исхода,
От жизни никогда не устаю.
Я не люблю любое время года,
Когда весёлых песен не пою.
Я не люблю холодного цинизма,
В восторженность не верю и ещё —
Когда чужой мои читает письма,
Заглядывая мне через плечо.
Я не люблю, когда — наполовину
Или когда прервали разговор.
Я не люблю, когда стреляют в спину,
Я также против выстрелов в упор.
Я ненавижу сплетни в виде версий,
Червей сомненья, почести иглу,
Или когда всё время против шерсти,
Или когда железом по стеклу.
Я не люблю уверенности сытой,
Уж лучше пусть откажут тормоза.
Досадно мне, коль слово "честь" забыто
И коль в чести наветы за глаза.
Когда я вижу сломанные крылья,
Нет жалости во мне — и неспроста:
Я не люблю насилье и бессилье,
Вот только жаль распятого Христа.
Я не люблю себя, когда я трушу,
И не терплю, когда невинных бьют.
Я не люблю, когда мне лезут в душу,
Тем более — когда в неё плюют.
Я не люблю манежи и арены:
На них мильон меняют по рублю.
Пусть впереди большие перемены —
Я это никогда не полюблю!
Nie lubię
Władimir Wysocki | Tłumaczenie Jacek Kaczmarski
Nie lubię, gdy mi mówią po imieniu,
Gdy w zdaniu jest co drugie słowo – brat.
Nie lubię, gdy mnie klepią po ramieniu,
Z uśmiechem wykrzykując – kopę lat!
Nie lubię, gdy czytają moje listy,
Przez ramię odczytując treść ich kart!
Nie lubię tych, co myślą, że na wszystko
Najlepszy jest cios w pochylony kark.
Ne znoszę, gdy do czegoś ktoś mnie zmusza,
Nie znoszę, gdy na litość brać mnie chce,
Nie znoszę, gdy z butami lezą w duszę,
Tym bardziej gdy mi napluć w nią starają się!
Nie znoszę much, co żywią się krwią świeżą,
Nie znoszę psów, co szarpią mięsa strzęp!
Nie znoszę tych, co tępo w siebie wierzą,
Gdy nawet już ich dławi własny pęd!
Nie cierpię poczucia bezradności,
Z jakim zaszczute zwierzę patrzy w lufy strzelb!
Nie cierpię zbiegów złych okoliczności,
Co pojawiają się, gdy ktoś osiąga cel.
Nie cierpię więc niewyjaśnionych przyczyn,
Nie cierpię niepowetowanych strat!
Nie cierpię liczyć niespełnionych życzeń,
Nim mi ostatnie uprzejmy spełni kat.
Ja nienawidzę, gdy przerwie mi rozmowę
W słuchawce suchy metaliczny szczęk.
Ja nienawidzę strzałów w tył głowy;
Do salw w powietrze czuję tylko wstręt.
Ja nienawidzę siebie, kiedy tchórzę,
Gdy wytłumaczeń dla łajdactw szukam swych,
Kiedy uśmiecham się do tych, którym służę,
Choć z całej duszy nienawidzę ich!
Terrorysta, on patrzy
Wisława Szymborska
Bomba wybuchnie w barze trzynasta dwadzieścia.
Teraz mamy dopiero trzynastą szesnaście.
Niektórzy zdążą jeszcze wejść.
Niektórzy wyjść.
Terrorysta już przeszedł na drugą stronę ulicy.
Ta odległość go chroni od wszelkiego złego
no i widok jak w kinie:
Kobieta w żółtej kurtce, ona wchodzi.
Mężczyzna w ciemnych okularach, on wychodzi.
Chłopaki w dżinsach, oni rozmawiają.
Trzynasta siedemnaście i cztery sekundy.
Ten niższy to ma szczęście i wsiada na skuter,
a ten wyższy to wchodzi.
Trzynasta siedemnaście i czterdzieści sekund.
Dziewczyna, ona idzie z zieloną wstążką we włosach.
Tylko że ten autobus nagle ją zasłania.
Trzynasta osiemnaście.
Już nie ma dziewczyny.
Czy była taka głupia i weszła, czy nie,
to się zobaczy, jak będą wynosić.
Trzynasta dziewiętnaście.
Nikt jakoś nie wchodzi.
Za to jeszcze wychodzi jeden gruby łysy.
Ale tak, jakby szukał czegoś po kieszeniach i
o trzynastej dwadzieścia bez dziesięciu sekund
wraca po te swoje marne rękawiczki.
Jest trzynasta dwadzieścia.
Czas, jak on się wlecze.
Już chyba teraz.
Jeszcze nie teraz.
Tak, teraz.
Bomba, ona wybucha.
Террорист, он смотрит
Вислава Шимборская | Перевод Михаил Микляев
Бомба взорвется в баре в тринадцать двадцать.
Сейчас тринадцать шестнадцать.
Кто-то успеет войти,
кто-то успеет выйти.
Террорист переходит улицу.
Взрыв ему не опасен,
а видно все, как в кино:
Женщина к желтой куртке, заходит.
Мужчина в темных очках, он выходит.
Парни, одетые в джинсы, о чем-то там говорят.
Тринадцать семнадцать четыре секунды.
Тот, кто пониже, — счастливчик, садится на мотоцикл,
а тот, кто повыше, заходит внутрь.
Тринадцать семнадцать и сорок секунд.
Проходит девушка, в волосах зеленая лента,
внезапно ее заслоняет автобус.
Тринадцать восемнадцать
И девушки не видно.
Неужели она так глупа и вошла, или нет,
мы узнаем тогда, когда начнут выносить.
Тринадцать девятнадцать.
Никто не заходит.
Но вышел лысый толстяк.
Он ищет что-то в карманах и
в тридцать девять без десяти секунд
вернулся назад за никчемной перчаткой.
Тринадцать двадцать.
Время, как оно тянется.
Уже, наверно, теперь.
Еще не теперь.
Да, теперь.
Бомба, она взрывается.
Zapraszamy razem z Fundacją Plac Teatralny i portalem Latający Krytyk (Летающий критик)