Centrum
Wydarzenia
Konkursy
Projekty
Wydawnictwo

luty 2017

Polityczny i społeczny odbiór sankcji

Rosyjskie sankcje okazały się dla polskiej gospodarki mało dotkliwe. Liczby jednak nie przemawiają same za siebie. Czy do podobnych wniosków doszła opinia publiczna i politycy?

Spożywcze kontr-sankcje miały rozbić unijną jedność w sprawie polityki wobec Rosji. Służyła temu też kampania informacyjna roztaczająca wizję wielomiliardowych strat europejskich gospodarek i setek tysięcy utraconych miejsc pracy. Znikomy efekt gospodarczy rosyjskich restrykcji nie pozwolił jak dotychczas na osiągnięcie założonego celu. Sektorowe sankcje gospodarcze są regularnie przedłużane na kolejne sześć miesięcy.

Wbijaniu klina między państwa towarzyszył zamiar osłabiania konsensusu wewnątrz poszczególnych państw członkowskich UE. Ograniczenia w dostępie do rosyjskiego rynku miały generować wysokie koszty społeczne, uderzać we wpływowe grupy interesu, wywołać protesty, a tym samym zmusić rządy do korekty polityki. W przypadku Polski grupą docelową byli rolnicy (szerzej polska wieś i lokalni producenci), na których irytację liczono w obliczu wyborów samorządowych, prezydenckich i parlamentarnych.

Stosunek opinii publicznej i grup interesu nie formuje się w prosty sposób pod wpływem danych ilościowych o oddziaływaniu sankcji, ale jest pochodną działania wielu czynników: wagi przypisywanej danej sprawie, percepcji zagrożeń, wąskich interesów grupowych czy konstruowanych w przestrzeni informacyjnej narracji na temat sankcji. Zwykle trudno wówczas o rzetelne spostrzeżenia na tury ogólnej. Na szczęście w Polsce zostały przeprowadzone badania opinii publicznej, które pokazały, jak społeczeństwo reagowało na agresję Rosji na Ukrainę i wynikające z niej europejskie sankcje.

W sondażu Centrum Badania Opinii Społecznej z sierpnia 2014 r. – niedługo po wprowadzeniu sektorowych sankcji gospodarczych oraz rosyjskich kontr-sankcji – większość Polaków poparła nałożenie nowych ograniczeń (64%), niechętny był co piąty ankietowany (21%). Największą grupę przeciwników stanowili rolnicy (35%) obawiający się sutków rosyjskiego embarga nałożonego na sektor rolno-spożywczy. Ciekawe, że zarówno zwolennicy jak i przeciwnicy równie sceptycznie oceniali potencjalną skuteczność sankcji jako środka mającego powstrzymać rosyjskie działania na Ukrainie. Prawdopodobnie dla przeciwników liczyły się potencjalne straty finansowe, a dla zwolenników ważna była potrzeba wymierzenia kary i stygmatyzacji. Ze względu na czas badanie raczej przedstawiało oczekiwania aniżeli ocenę stanu faktycznego.

Kolejne badanie zostało przeprowadzone przez ten sam ośrodek w czerwcu 2015 r. Ponownie respondenci wykazali silne poparcie dla sankcji. Niemal połowa uznała sankcje za zbyt słabe, a zdecydowana większość opowiedziała się za ich utrzymaniem (68%). Za zniesieniem sankcji wypowiedziało się 11% respondentów. Po roku obowiązywania restrykcji wzrosło przekonanie co do ich skuteczności w zniechęcaniu Rosji do podsycania konfliktu na wschodzie Ukrainy (44%).

Ważny politycznie był nie tylko pozytywny stosunek społeczeństwa do sankcji, ale również bardzo wysokie zainteresowanie wydarzeniami na Ukrainie (deklarowane przez 69% Polaków) i podobny odsetek wyrażający obawy o wpływ tych wydarzeń na bezpieczeństwo. Wyraźnie więc troska o bezpieczeństwo kraju przeważyła nad obawami o straty spowodowane ograniczeniami handlowymi. Ponadto w innych badaniach CBOS na temat stosunku Polaków do innych narodów wyraźnie widać znaczny wzrost niechęci do Rosjan w ostatnich latach (z 33% w 2012 r. do 50% w 2015 r.) oraz spadek sympatii (z 34% do 20% w tym samym okresie). Ów trend dodatkowo osłabia skłonność polskich elit do łagodzenia stanowiska w sprawie rosyjskiej polityki.

Ambicje przyświecające kontr-sankcjom, czyli podwyższenie kosztów politycznych dotychczasowych działań Polski wobec Rosji po aneksji Krymu, nie zostały zrealizowane. Żadna poważna siła polityczna nie wniosła do gorących wyborczych debat tematu złagodzenia stanowiska wobec Rosji. W tej materii zarysował się konsensus między największymi siłami politycznymi.  

Nowe elementy pojawiły się po zakończeniu okresu wyborczego. Temat kosztów sankcji i ich skuteczności zaczął pojawiać się w wypowiedziach polityków partii ludowej i niektórych przedstawicieli lewicy. Rada Naczelna PSL podjęła w 2016 r. uchwałę nawołującą do zniesienia sankcji gospodarczych wobec Rosji przy utrzymaniu politycznych restrykcji. Powodem miały być straty ponoszone przez polskich producentów i rzekoma nieskuteczność restrykcji. Również lewica pozaparlamentarna zaczęła poszukiwać sposobu na odbudowanie kapitału politycznego pozycjonując się jako środowisko opowiadające się za normalizacją relacji z Rosją, przy jednoczesnym krytycznym stosunku do rosyjskiej polityki wobec Ukrainy. Pomysły modyfikacji dotychczasowej polityki wobec Rosji, w tym wobec europejskich sankcji, nie wpłynęły jednak na kształt debaty publicznej i w zasadzie znajdują się na marginesie.

 Autor: Ernest Wyciszkiewicz

Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia z siedzibą w Warszawie, ul. Jasna 14/16A, 00-041 Warszawa, na podstawie art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „RODO”, oraz art. 3-5 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. poz. 1000, z późn. zm.), podaje następujące informacje:
1. Administratorem danych osobowych jestCentrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia z siedzibą w Warszawie, ul. Jasna 14/16A, 00-041 Warszawa; tel.: +48 22 295 00 30, faks: +48 22 295 00 31, cprdip@cprdip.pl, www.cprdip.pl.
2. Inspektorem Ochrony Danych w Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia jest Maciej Łuczak,tel.: +48 502 348 833, e-mail: iod@cprdip.pl.
3. Dane osobowe zbierane są w sposób automatyczny w ramach korzystania ze stron internetowych administrowania przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (są one zapisywane w plikach cookies) oraz poprzez logowanie się użytkowników korzystających ze stron internetowych Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia. Dane osobowe zbierane są również od osoby, której dane osobowe dotyczą, na podstawie zgody tej osoby, w tym zgody wyrażonej w sposób dorozumiany.
4. Dane osobowe oznaczają wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej. W przypadku korzystania ze stron internetowych administrowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia danymi osobowymi są w szczególności: imię i nazwisko, adres zamieszkania, adres e-mail, login, hasło, adres IP, czy numer telefonu.
5. Dane osobowe przetwarzane będą w celu:
1) korzystania z prowadzonych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia serwisów i usług oraz wykonywania przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia swoich zadań ustawowych, na podstawie wyrażonej zgody (art. 6 ust. 1 lit. a RODO);
2) prowadzenia działalności edukacyjnej oraz informacyjnej, w tym przekazywania zaproszeń na spotkania, konferencje oraz imprezy organizowane przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, na podstawie wyrażonej zgody (art. 6 ust. 1 lit. a RODO);
3) w celu realizacji obowiązków prawnych spoczywających na Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia tych obowiązków przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (art. 6 ust. 1 lit. c RODO);
4) w celach archiwalnych (dowodowych) dla zabezpieczenia informacji na wypadek prawnej potrzeby wykazania faktów, ustalenia, dochodzenia lub obrony przed roszczeniami, ponieważ przetwarzanie jest niezbędne do realizacji prawnie uzasadnionych interesów Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (art. 6 ust. 1 lit. f RODO).
6. Odbiorcą danych osobowych mogą być:
1) podmioty posiadające na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej prawo żądania dostępu do tych danych;
2) podmioty świadczące na rzecz Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia usługi pocztowe, usługi płatnicze, usługi z zakresu obsługi informatycznej lub telekomunikacyjnej oraz usługi prawne i windykacyjne.
7. Administrator danych osobowych nie przewiduje przekazywania danych osobowych do państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej, poza uzasadnionymi przypadkami związanymi z realizacją obowiązków wynikających z umów międzynarodowych lub regulacji wynikających z prawa Unii Europejskiej.
8. Dane osobowe będą przechowywane:
1) w przypadku, o którym mowa w ust. 5 pkt 1 i 2, przez okres funkcjonowania Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, w przypadku danych, a po upływie tego okresu, do chwili określonej w przepisach kancelaryjno-archiwalnych, do których przestrzegania obowiązane jest Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia;
2) w przypadku, o którym mowa w ust. 5 pkt 3, do chwili wypełnienia obowiązków prawnych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia;
3) w przypadku, o którym mowa w ust. 5 pkt 4, do chwili utraty przez fakty znaczenia prawnego, lub do chwili przedawnienia roszczeń wobec Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia związanych z przetwarzaniem danych osobowych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia.
9. Osoba, której dane osobowe dotyczą, ma prawo do:
1) żądania od administratora danych osobowych dostępu do danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania oraz prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także prawo do przenoszenia danych;
2) wniesienia skargi do organu nadzorczego w rozumieniu RODO, to jest do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych;
3) kontaktu z Inspektorem Ochrony Danych w Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumieniawe wszystkich sprawach związanych z przetwarzaniem danych osobowych.
10. W przypadku przetwarzania danych osobowych, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 2, osobie, której dane osobowe dotyczą, przysługuje prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.
11. Warunkiem korzystania ze stron internetowych administrowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia jest wyrażenie dobrowolnej i niczym nieskrępowanej zgody na przetwarzanie danych osobowych w ramach obowiązujących przepisów prawa, w tym RODO.
12. Jeżeli ze stron internetowych administrowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia korzysta małoletni lub osoba nieposiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych, konieczne jest wyrażenie zgody na przetwarzania danych osobowych tej osoby przez rodzica lub innego niż rodzic przedstawiciela ustawowego albo przez opiekuna prawnego.
13. Jeżeli zgoda na przetwarzanie danych osobowych wyrażana jest w sposób dorozumiany, osobę, której dane osobowe dotyczą, odsyła się do informacji dotyczącejzasad przetwarzania danych osobowych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz praw osób, których dane osobowe dotyczą,zamieszczonej na stronie internetowej http://www.cprdip.pl/centrum,ochrona_danych_osobowych,informacja_o_przetwarzaniu_danych_osobowych.html (zakładka „Informacja o przetwarzaniu danych osobowych”).
14. Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia nie przewiduje automatycznego podejmowania decyzji wobec osób, których dane osobowe dotyczą.
Mając powyższe na uwadze, jeżeli jesteś osobą, która ukończyła 16 lat i dobrowolnie wyrażasz zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych zbieranych automatycznie w ramach korzystania z serwisów i usług oferowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia kliknij na krzyżyk z prawej strony wyrażając zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych