Centrum
Wydarzenia
Konkursy
Projekty
Wydawnictwo

sierpień 2017

Relacje energetyczne między Polską i Rosją po agresji na Ukrainę - część 1

Bezpieczeństwo energetyczne, w szczególności bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i ropy naftowej, od wielu lat zajmuje centralne miejsce w polskiej polityce energetycznej. Zasadniczym powodem jest dominująca pozycja Rosji jako dostawcy tych nośników energii. W przypadku ropy naftowej udział dostaw ze wschodu w całym imporcie zwykle przekraczał 90%, w przypadku gazu ziemnego oscylował wokół 70%. Na tak wysoką skalę uzależnienia złożyły się czynniki historyczne (infrastruktura przesyłowa prowadząca ze wschodu na zachód w dużej części odziedziczona po okresie sowieckiej hegemonii w regionie), geograficzne (relatywna bliskość syberyjskich złóż) oraz ekonomiczne (relatywnie niskie ceny, choć ów czynnik traci od kilku lat na znaczeniu). W ciągu ostatnich kilkunastu lat wśród polskich elit oraz opinii publicznej stopniowo rosło zaniepokojenie związane z powtarzającymi się przypadkami wykorzystywania przez Rosję pozycji czasem jedynego dostawcy do wywierania presji gospodarczej i politycznej na odbiorców. Nie bez znaczenia dla polskich ocen była oczywiście ewolucja systemu politycznego w Rosji oraz rosnąca – łagodnie rzecz ujmując – asertywność w polityce zagranicznej. Kryzysy gazowe różnej skali, które miały miejsce w latach 2006 i 2009, unaoczniły też, jak łatwo Polska i inne państwa Europy Środkowej mogą stać się zakładnikami sporów na obszarze posowieckim. W istocie ów problem został dostrzeżony również w innych państwach członkowskich, co doprowadziło do aktywizacji Unii Europejskiej i przyjęcia szeregu strategii politycznych oraz aktów prawnych mających na celu poprawę bezpieczeństwa dostaw. Polska w tych działaniach nieprzerwanie od 2006 r. starała się odgrywać istotną rolę, apelując o zachowanie równowagi między trzema filarami polityki energetycznej UE: budową konkurencyjnego rynku, polityką klimatyczną oraz bezpieczeństwem dostaw. 

W polskiej polityce nacisk był i jest kładziony na kwestie gazowe. Większa, bo niemal całkowita zależność od rosyjskiej ropy, nie jest aż tak uwypuklana, ponieważ Polska dysponuje technicznymi zdolnościami do pozyskania surowca z innych kierunków dzięki terminalowi w Gdańsku oraz dzięki funkcjonowaniu płynnego światowego runku naftowego. Hipotetyczne problemy z ropociągiem „Przyjaźń” miałyby oczywiście implikacje finansowe, ale polityczne i strategiczne koszty byłyby ograniczone. W przypadku gazu, dostarczanego dedykowaną infrastrukturą, przy dopiero (choć szybko) rozwijającym się światowym rynku LNG, braku połączeń z innymi źródłami – ewentualne zakłócenia dostaw miałby poważniejsze skutki dla gospodarki, a tym samym sytuacji politycznej. Toteż polskie rządy od ponad dekady dążyły do realnej dywersyfikacji źródeł dostaw gazu oraz rozbudowy regionalnych połączeń w ramach UE, aby zwiększyć bezpieczeństwo fizyczne oraz kontraktowe (zakup rosyjskiego gazu od pośredników z krajów UE). Ważnym elementem działań było uruchomienie najpierw wirtualnego a następnie fizycznego rewersu na gazociągu Jamał-Europa. Decydujące znaczenie miało mieć jednak wybudowanie terminalu do odbioru gazu skroplonego (LNG). Przekucie idei w czyn zajęło ponad 10 lat, ale pod koniec 2015 r. terminal w Świnoujściu zdolny do przyjęcia 5 mld m3 gazu (z możliwością rozbudowy do 7,5 mld m3) został oddany do użytku. Pierwsze dostawy zostały przyjęte w 2016 r. na mocy długoterminowego kontraktu z Qatargas.  Wiosną 2017 r. do terminalu przybył natomiast pierwszy gazowiec z surowcem z USA, wynik krótkoterminowej transakcji służącej testowaniu nowych możliwości. W ten sposób Polska stopniowo osiąga więc założony cel uzyskania zróżnicowanego portfolio dostaw, w którym rosyjski gaz będzie opcją zależną od uwarunkowań rynkowych, a nie koniecznością wynikającą z pozycji monopolistycznego dostawcy. Rosyjska polityka ostatnich trzech lat utwierdziła jedynie w przekonaniu, że istnieje pilna potrzeba niwelowania ryzyka wypływającego z uzależnienia. Stąd nie brak w Polsce też głosów, że optymalnym celem polityki energetycznej powinno być osiągnięcie w ciągu kolejnych lat (najlepiej do czasu wygaśnięcia obowiązującego kontraktu długoterminowego, czyli do 2022 r.), pełnej zdolności do zastąpienia rosyjskiego gazu. W tym kierunku prowadzą inne propozycje podnoszone przez polski rząd od 2014 r.

 Autor: Ernest Wyciszkiewicz

Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia z siedzibą w Warszawie, ul. Jasna 14/16A, 00-041 Warszawa, na podstawie art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „RODO”, oraz art. 3-5 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. poz. 1000, z późn. zm.), podaje następujące informacje:
1. Administratorem danych osobowych jestCentrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia z siedzibą w Warszawie, ul. Jasna 14/16A, 00-041 Warszawa; tel.: +48 22 295 00 30, faks: +48 22 295 00 31, cprdip@cprdip.pl, www.cprdip.pl.
2. Inspektorem Ochrony Danych w Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia jest Maciej Łuczak,tel.: +48 502 348 833, e-mail: iod@cprdip.pl.
3. Dane osobowe zbierane są w sposób automatyczny w ramach korzystania ze stron internetowych administrowania przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (są one zapisywane w plikach cookies) oraz poprzez logowanie się użytkowników korzystających ze stron internetowych Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia. Dane osobowe zbierane są również od osoby, której dane osobowe dotyczą, na podstawie zgody tej osoby, w tym zgody wyrażonej w sposób dorozumiany.
4. Dane osobowe oznaczają wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej. W przypadku korzystania ze stron internetowych administrowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia danymi osobowymi są w szczególności: imię i nazwisko, adres zamieszkania, adres e-mail, login, hasło, adres IP, czy numer telefonu.
5. Dane osobowe przetwarzane będą w celu:
1) korzystania z prowadzonych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia serwisów i usług oraz wykonywania przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia swoich zadań ustawowych, na podstawie wyrażonej zgody (art. 6 ust. 1 lit. a RODO);
2) prowadzenia działalności edukacyjnej oraz informacyjnej, w tym przekazywania zaproszeń na spotkania, konferencje oraz imprezy organizowane przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, na podstawie wyrażonej zgody (art. 6 ust. 1 lit. a RODO);
3) w celu realizacji obowiązków prawnych spoczywających na Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia tych obowiązków przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (art. 6 ust. 1 lit. c RODO);
4) w celach archiwalnych (dowodowych) dla zabezpieczenia informacji na wypadek prawnej potrzeby wykazania faktów, ustalenia, dochodzenia lub obrony przed roszczeniami, ponieważ przetwarzanie jest niezbędne do realizacji prawnie uzasadnionych interesów Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (art. 6 ust. 1 lit. f RODO).
6. Odbiorcą danych osobowych mogą być:
1) podmioty posiadające na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej prawo żądania dostępu do tych danych;
2) podmioty świadczące na rzecz Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia usługi pocztowe, usługi płatnicze, usługi z zakresu obsługi informatycznej lub telekomunikacyjnej oraz usługi prawne i windykacyjne.
7. Administrator danych osobowych nie przewiduje przekazywania danych osobowych do państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej, poza uzasadnionymi przypadkami związanymi z realizacją obowiązków wynikających z umów międzynarodowych lub regulacji wynikających z prawa Unii Europejskiej.
8. Dane osobowe będą przechowywane:
1) w przypadku, o którym mowa w ust. 5 pkt 1 i 2, przez okres funkcjonowania Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, w przypadku danych, a po upływie tego okresu, do chwili określonej w przepisach kancelaryjno-archiwalnych, do których przestrzegania obowiązane jest Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia;
2) w przypadku, o którym mowa w ust. 5 pkt 3, do chwili wypełnienia obowiązków prawnych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia;
3) w przypadku, o którym mowa w ust. 5 pkt 4, do chwili utraty przez fakty znaczenia prawnego, lub do chwili przedawnienia roszczeń wobec Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia związanych z przetwarzaniem danych osobowych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia.
9. Osoba, której dane osobowe dotyczą, ma prawo do:
1) żądania od administratora danych osobowych dostępu do danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania oraz prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także prawo do przenoszenia danych;
2) wniesienia skargi do organu nadzorczego w rozumieniu RODO, to jest do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych;
3) kontaktu z Inspektorem Ochrony Danych w Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumieniawe wszystkich sprawach związanych z przetwarzaniem danych osobowych.
10. W przypadku przetwarzania danych osobowych, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 2, osobie, której dane osobowe dotyczą, przysługuje prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem.
11. Warunkiem korzystania ze stron internetowych administrowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia jest wyrażenie dobrowolnej i niczym nieskrępowanej zgody na przetwarzanie danych osobowych w ramach obowiązujących przepisów prawa, w tym RODO.
12. Jeżeli ze stron internetowych administrowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia korzysta małoletni lub osoba nieposiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych, konieczne jest wyrażenie zgody na przetwarzania danych osobowych tej osoby przez rodzica lub innego niż rodzic przedstawiciela ustawowego albo przez opiekuna prawnego.
13. Jeżeli zgoda na przetwarzanie danych osobowych wyrażana jest w sposób dorozumiany, osobę, której dane osobowe dotyczą, odsyła się do informacji dotyczącejzasad przetwarzania danych osobowych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz praw osób, których dane osobowe dotyczą,zamieszczonej na stronie internetowej http://www.cprdip.pl/centrum,ochrona_danych_osobowych,informacja_o_przetwarzaniu_danych_osobowych.html (zakładka „Informacja o przetwarzaniu danych osobowych”).
14. Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia nie przewiduje automatycznego podejmowania decyzji wobec osób, których dane osobowe dotyczą.
Mając powyższe na uwadze, jeżeli jesteś osobą, która ukończyła 16 lat i dobrowolnie wyrażasz zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych zbieranych automatycznie w ramach korzystania z serwisów i usług oferowanych przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia kliknij na krzyżyk z prawej strony wyrażając zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych